Broederenkerk - Het begin

In het kort

De Broederenkerk is een vroeggotische kerk, gebouwd rond 1307.
In 1772 werd op de kerk het zogenaamde poorterstorentje geplaatst met daarin een klok. Deze klok werd elke avond geluid als teken dat de stadspoorten gingen sluiten. Ook nu kan je nog dagelijks van 21:45 tot 22:00 uur deze poortersklok horen. De stadspoorten blijven tegenwoordig echter open.
In 1983 kreeg de Broederenkerk een vooruitstrevende nieuwe functie: de openbare bibliotheek van Zutphen nam er haar intrek.
In 2017 werden de Broederenkerk en de bibliotheek opnieuw gerenoveerd. De renovatie werd uitgevoerd door architect Rob Banneur van In Vorm Architecten uit Schiedam.
In de vernieuwde bibliotheek zijn onder andere vele werkplekken, dertig computers, extra sterke wifi en ruimtes waar cursussen of workshops kunnen worden gegeven. Ook het leescafé met koffiecorner en de trap/tribune zijn nieuw. De maatschappelijke functie van de bibliotheek is daarmee uitgebreid.

Historie

De Broederenkerk is een vroeggotische kerk van het in 1293 gestichte Dominicanenklooster. De kerk is rond 1307 gebouwd en bestaat uit een driebeukig, basilicaal schip met schoorbogen en een eenbeukig diep koor met driezijdige sluiting. Het wordt geheel in steen overwelfd met kruisgewelven.

De gewelfschilderingen dateren uit de eerste helft van de 16e eeuw en zijn bij een vorige restauratie hersteld. In 1772 ontwierp stadsarchitect Wittenberg op de kerk een charmant torentje waarin een klok werd gehangen: het poortersklokje. Deze poortersklok luidde elke avonds als signaal dat de poorten van de stad gaan sluiten. Hoewel de poorten tegenwoordig open blijven, is nog wel elke avond, van 21:45 – 22:00 uur, de poorterklok te horen. Na jaren van leegstand kocht de gemeente Zutphen in 1980 de Broederenkerk, waarna de openbare bibliotheek er in 1983 een bijzonder onderkomen vond.

Van kerk naar bibliotheek

Het is 1983 wanneer de bibliotheek in Zutphen verhuist van Dat Bolwerck aan de Zaadmarkt naar de Broederenkerk. Een vooruitstrevend plan, want begin jaren ’80 was het, ondanks de leegstand van veel kerken, nog niet gebruikelijk dat de kerk een nieuwe functie kreeg. Deze maatschappelijke functie werd echter zeer gewaardeerd door de gebruikers.

De bibliotheek van deze tijd heeft steeds meer een maatschappelijke én culturele instelling. Goed kunnen lezen en digitaal vaardig zijn, worden daarbij steeds belangrijker. Daarom zijn er in de vernieuwde bibliotheek veel werkplekken, dertig computers, extra sterke wifi en ruimtes waar cursussen of workshops worden gegeven.

Renovatie 2017

Bij binnenkomst in de monumentale kerk uit 1307 valt één ding direct op: het pand is wijd, open en licht. Om de schoonheid van de dertiende-eeuwse kerk te benadrukken, is onder meer de entresol weggehaald. De verdiepingsvloer is helemaal vernieuwd en de balustrade van houtsnijwerk geeft de kerk een heel andere uitstraling. Door deze aanpassing krijgen bezoekers een betere indruk van de ruimtelijkheid van de kerk. De trappen zijn verplaatst en de binnenmuren van de kerk opnieuw aangeheeld en gesaust. Daarnaast is een deel van het stucwerk in de zijbeuken verwijderd. Hierdoor krijgt de bezoeker weer zicht op de kloostermoppen (middeleeuwse bakstenen) en komt de historie van het pand meer tot leven.

Het meest opvallende element dat werd toevoegde aan de nieuwe inrichting van de Broederenkerk is de kern: een grote ‘bak’ midden in het schip van de kerk, die het mogelijk maakt om ook overdag groepen te ontvangen. Voorheen was dat alleen mogelijk na sluitingstijd. Architect Rob Banneur van In Vorm Architecten uit Schiedam voerde zowel de renovatie en verbouwing als de inrichting van de bibliotheek uit.

Leescafé en tribune

Andere nieuwe elementen in de bibliotheek zijn een leescafé met koffiecorner op de plek waar voorheen de jeugdboeken te vinden waren en een trap in het achterste deel van de bibliotheek, die naar de top van de nieuwe kern voert. Een deel van de plafondschilderingen is geconserveerd en op de eerste verdieping is een kantoorruimte ingebouwd. De vloer, die voorheen hoogteverschillen kende, blijft vlak en wordt bedekt met bolon. Dit is geweven vinyl, gemaakt van gerecycled materiaal dat geluiddempend is. Andere duurzaamheidselementen zijn ledverlichting en geluiddempende beplating onder de entresol. Isolatie was al eerder toegepast.