Hanzeblog: De Hanze bracht Zutphen voorspoed

Een jaar lang vestigt Zutphen de aandacht op één belangrijk deel uit het verhaal van de stad: de Hanze. De Hanze bracht Zutphen namelijk veel voorspoed en we zien die tijd dan ook als de ‘gouden eeuw van Zutphen’. De Hanze was een samenwerkingsverbond in de middeleeuwen tussen steden rondom de Oostzee en Noordzee. Ze handelden volop met elkaar en dat zorgde voor welvaart. Het eeuwenoude gedachtengoed van die Hanze is al 800 jaar en nog altijd springlevend. Het gaat om moed en lef, om regionale samenwerking en internationale handel. 

De economische voorspoed die de Hanze Zutphen al in de dertiende eeuw bracht, kreeg zijn weerslag in de stad zelf. Er werden bijvoorbeeld al vroeg stenen huizen gebouwd en honderden van die middeleeuwse huizen bestaan nog altijd – ook al hebben ze in de loop van de tijd moderne gevels gekregen. De ‘verstening’ van de stad werd ook versneld door twee grote stadsbranden, in 1284 en 1336.  

Zutphen Torenstad

De stad kreeg ook veel toren. Destijds waren er twee kerken (de Walburgiskerk en de Nieuwstadskerk), veel kloosters, 21 muurtorens, poorten en het wijnhuis. Huizen van de rijkere en adellijke bewoners werden vaak voorzien van traptorens. Zutphen werd daarom toen al ‘Zutphania Turrita’ genoemd; het torenrijke Zutphen. Dankzij de rijkdom van de stad is vooral de Walburgiskerk in de loop van de middeleeuwen regelmatig uitgebreid en verfraaid. Deze kerk was naast parochiekerk ook kapittelkerk. De kanunniken van het kapittel woonden in het deel van de stad direct rond de kerk, de immuniteit genoemd. “Immuun” voor de lokale machthebbers, viel de kerk direct onder de bisschop van Utrecht en dus het kerkelijk gezag. 

Landhandel

De handel, die Zutphen zoveel opleverde, ging over water. Via de Berkel en de IJssel. Maar in de vijftiende eeuw werd de landhandel steeds belangrijker. Zutphen begon in 1485 aan de bouw van de eerste brug over de IJssel. De Hanzehandel nam vanaf dat moment af en in de tweede helft van de zestiende eeuw viel die vrijwel stil.  

(bron: Musea Zutphen/Erfgoedcentrum Zutphen)