Hanzeblog: De Nieuwe Hanze
-
Bourgonjetoren
Belevingscentrum over de Hanze
In deze middeleeuwse toren opent medio 2024 bezoekerscentrum de Hanzeaat. Daar krijgt het Hanzeverhaal van Zutphen een vaste plek. (foto Erfgoedcentrum Zutphen)
Het Hanzejaar 2024 is bijna voorbij. Maar de Hanze leeft voort! Op dit moment zijn meer dan 190 steden uit zestien landen vertegenwoordigd in de Nieuwe Hanze.
Die Nieuwe Hanze is ontstaan in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De stad Zwolle nodigde in 1980, ter gelegenheid van haar 750-jarig bestaan, de vroegere Hanzesteden uit. De 45 steden die op de uitnodiging in gingen, richtten samen de Nieuwe Hanze op. Het doel hiervan: samenwerken op cultureel, sociaal en economisch gebied. Ze willen het historisch besef vergroten en een bijdrage leveren aan de Europese eenheid. Dit jaar kwamen ze bijeen in de Poolse stad Torún.
Hanzedagen
Vroeger kwamen de Hanzesteden regelmatig voor overleg bijeen in Lübeck in Duitsland, de ‘hoofdstad’ van de (oorspronkelijke) Hanze. Er waren ook regionale overleggen; de Hanze was vanaf ongeveer 1450 opgedeeld in een aantal regio’s. Een van de belangrijkste onderdelen waren de zogenaamde ‘Wendische’ steden, met steden als Hamburg, Lübeck, Rostock en Wismar. Op algemene vergaderingen, die we Hanzedagen noemen, konden in principe alle Hanzesteden vertegenwoordigd worden. De regio waar steden als Zwolle, Deventer, Nijmegen én Zutphen en de andere steden langs de IJssel en de Zuiderzee toe behoorden kennen we als het ‘Keulse Drittel’. Binnen deze regio’s onderscheiden we principaalsteden, in totaal ongeveer 70, die naar de Hanzedagen kwamen, en daarnaast bijsteden, die wel de voordelen van de Hanze genoten, maar niet stemhebbend waren op de vergaderingen. Zij werden vertegenwoordigd door hun principaalstad en betaalden ook de contributie via die stad. Principaalstad Zutphen vertegenwoordigde zo bijvoorbeeld Lochem, Groenlo, Venlo en Doetinchem. De officiële centrale vergaderingen in Lübeck begonnen waarschijnlijk in 1356. Zutphen was daar vanaf het begin bij. De afvaardiging uit Zutphen bezocht zo’n dertig keer de vergadering. Dat geldt overigens niet voor de laatste bijeenkomst in juli 1669 in Lübeck.
De Hanzeaat
Zutphen is nog steeds trots op het predicaat ‘Hanze'. Medio 2024 opent de stad de Hanzeaat in de Bourgonjetoren. In dit bezoekerscentrum krijgt het Hanze-deel uit ‘het verhaal van Zutphen’ een vaste plek.