Hanzeblog: Zo zag Zutphen eruit in 1485

Hoe zou Zutphen eruit hebben gezien in de Hanzetijd? Dat kun je nu zelf aanschouwen in het Stedelijk Museum Zutphen. In de tentoonstelling De Hertog en de Hanze staat een enorme maquette waarin de stad minutieus en op schaal 1:500 is gebouwd, zoals die eruit moet hebben gezien in 1485. 

Originele plattegronden en getekende stadsgezichten van Nederlandse steden uit de middeleeuwen bestaan eigenlijk niet. De oudste plattegronden en stadsgezichten dateren uit de Renaissancetijd (ca. 1550) en pas in latere eeuwen worden deze bronnen steeds talrijker en betrouwbaarder. Dat geldt ook voor Zutphen.  

In de afgelopen decennia is veel informatie verzameld uit bouwhistorisch en archeologisch onderzoek. Ook het rijke archief van Zutphen bevat veel informatie over verdedigingswerken, publieke gebouwen, particuliere huizen, eigenaren en bewoners. Met deze historische schatkist gingen Michel Groothedde (stadsarcheoloog), Jeroen Krijnen (gemeentelijk bouwhistoricus) en Constant Willems (de maquettebouwer en deskundig op bouwhistorisch gebied) aan de slag. Het doel: een zo nauwkeurig mogelijk beeld geven van Zutphen in 1485. 

Waarom 1485?  

In dat jaar begon de stad aan de bouw van de eerste brug over de IJssel. Tot dan toe was de IJssel als vaarroute van zeer groot belang geweest voor de handel tussen het Rijnland en de Noord- en Oostzee. Zutphense vrachtvaarders hadden in de dertiende en veertiende eeuw grote rijkdommen vergaard. Maar de handel over de rivier stagneerde door verzanding. Ook de concurrentie van de opkomende Hollandse steden speelde een rol. De oost-westhandel over land, tussen Holland en Westfalen, werd steeds belangrijker en dat bood nieuwe kansen voor de IJsselsteden om als tussenstation te fungeren en jaarmarkten te organiseren. Kampen bouwde als eerste een brug, gevolgd door Deventer in 1484. Zutphen kon niet achterblijven. Hoe de stad er op dat moment, meer dan 500 jaar geleden, uitzag zie je in de maquette. Als je gaat kijken, zul je nog veel herkennen in de huidige stad.  

(Bron: Stedelijk Museum Zutphen)