Chromolitho's in Den Bouw

Bijzondere chromolitho's in Den Bouw.

De tweede kwartaalexpositie in Woon-zorgcentrum Den Bouw in Warnsveld is er één met een bijzondere opzet. Het gaat om een collectie chromolitho’s uit de kunstcollectie van de Warnsveldse kunstverzamelaar Wouter Derksen met Bijbelse voorstellingen uit de tweede helft van de 19de eeuw. Zij komen uit een geïllustreerde Bijbel, die in de 19de eeuw een luxe was en bestemd voor de beter gesitueerden.

Tot 27 juni 2025 kan men genieten van deze hoogwaardige prentkunst. Daarbij raakt men meteen op de hoogte van de algemene religieuze opvattingen van een tijd, waarin het artistieke grafische vakmanschap samen met het kunstenaarschap optrokken. Aan deze serie zijn twee heel fraaie en evenzo bijzondere chromolitho's toegevoegd. Deze stammen uit het einde van de 19de eeuw.

Aangezien het artistieke - en technische maakproces van een chromolitho heel tijdrovend is en veel kennis en vaardigheid vereist en daardoor duur is, is deze manier van illustreren in onbruik geraakt. Ook al omdat er veel goedkopere druktechnieken met meer mogelijkheden uitgevonden werden. De lithografie (steendruk) werd door Alois Senefelder in 1794 uitgevonden. Hij zocht naar een eenvoudiger methode om zijn bladmuziek te kopiëren, dan het graveren in koperplaten. Het met vetkrijt schrijven van een boodschappenlijstje op een vlakke Solenhofer kalksteen bracht hem op het juiste idee.

Aanvankelijk werden chromolitho's gemaakt om een soort voorstadium voor kunst-reproducties en boekillustraties te vormen. De oplages van deze prenten was relatief laag, want vlakke kalkstenen slijten snel en breken door druk gemakkelijk. Door de snellere druktechnieken met veel grotere oplages kwam deze mooie -, verfijnde - en bijzondere grafische kunstvorm in de vergetelheid. Zij werden door liefhebbers gekoesterd, omdat er nauwelijks nog nieuwe prenten bij kwamen werden zij verzamelobjecten voor kenners en liefhebbers.

Het maken van chromolitho's is tijdrovend en ingewikkeld. Zo'n prent bestaat uit 12 tot 24 kleuren. Voor iedere kleur een eigen vlakke Solenhofer kalksteen, waarop spiegelbeeldig getekend moest worden. Er werd zowel met vetkrijt als met touche getekend, opdat al de kleuren, later in de contouren pasten, als daar afdrukken van gemaakt werden. Kunstenaars, die op dit gebied gespecialiseerd waren, hadden weken nodig om zo'n prent op steen uit te voeren. Daarna kwam het vakmanschap van de steendrukker. En als zij dan in een Bijbel opgenomen werden moesten er nog veel meer vaktechnische handelingen verricht worden.

Een Bijbel, geïllustreerd met chromolitho's, was een waardevol sieraad in de boekenkast. Maar het nodigde ook uit om daar vaak naar te kijken. Meestal realiseerde men zich niet, dat het hier om een heel bijzondere vorm van grafische kunst ging. Daarom zijn er veel chromolitho-prenten verloren gegaan. De prenten, die in Den Bouw getoond worden, zijn van een hoge grafische kwaliteit en vrij zeldzaam.